Mnisi, są cztery drogi dalszego pogłębiania i kultywacji samādhi. Jakie cztery? Jest droga dalszej kultywacji samādhi która prowadzi do błogich medytacji w obecnym życiu. Jest droga dalszej kultywacji samādhi która prowadzi do wiedzy i prawdziwego widzenia. Jest droga dalszej kultywacji samādhi która prowadzi do nieprzerwanej świadomości i rozważności. Jest droga dalszej kultywacji samādhi która prowadzi do końca wszelkich nieczystości.
I jaka jest droga dalszej kultywacji samādhi która prowadzi do błogiej medytacji w obecnym życiu? To kiedy mnich, całkowicie odcięty od przyjemności zmysłowych (czy wręcz świata zmysłów), odcięty od nieumiejętnych stanów umysłu, wchodzi i pozostaje w pierwszej dżhanie… która ma jakości zachwytu i błogości zrodzonych z odcięcia (od świata zmysłów), kierując umysł i zatrzymując go w miejscu. Kiedy proces kierowania i zatrzymywania umysłu jest uspokojony, wchodzą i pozostają w drugiej dżhanie, która ma jakości zachwytu i błogości zrodzonych z imersji, z wewnętrzną klarownością i pewnością, ze zjednoczonym umysłem bez potrzeby kierowania i utrzymywania go. Wraz z zaniknięciem zachwytu, wchodzą i pozostają w trzeciej dżhanie, gdzie medytują zrównoważeni, uważni, świadomi i bezpośrednio doświadczają błogości o której szlachetni mówią: ‘zrównoważony i świadomy, medytuje w błogości’. Odpuszczając przyjemność i ból, zakańczając uprzednie szczęście i smutek, wchodzą i pozostają w czwartej dżhanie, poza przyjemnością i bólem, z czystą równowagą umysłu i świadomością. To jest droga dalszej kultywacji samādhi, która prowadzi do błogich medytacji w obecnym życiu.
I jaka jest droga dalszej kultywacji samādhi która prowadzi do wiedzy i prawdziwego widzenia? To kiedy mnich skupia swoją percepcję na wewnętrznym świetle, postrzega światło dnia, nieważne czy jest dzień czy noc. I tak, z otwartym i bezgranicznym sercem, kultywują umysł który jest pełen światła. To jest droga dalszej kultywacji samādhi, która prowadzi do wiedzy i prawdziwego widzenia.
I jaka jest droga dalszej kultywacji samādhi która prowadzi do pełnej świadomości i ciągłej uważności? To kiedy mnich widzi jak uczucia pojawiają się, trwają i znikają. Widzi jak percepcje pojawiają się, trwają i znikają. Widzi jak mentalne formacje pojawiają się, trwają i znikają. To jest droga dalszej kultywacji samādhi, która prowadzi do pełnej świadomości i ciągłej uważności.
I jaka jest droga dalszej kultywacji samādhi, która prowadzi do końca wszelkich nieczystości? To kiedy mnich obserwuje pojawianie się i znikanie wszystkich pięciu kandh (aspektów lgnięcia). ‘Takie są formy, takie są przyczyny powstawania form, taki jest koniec form. Takie są uczucia, takie są przyczyny powstawania uczuć, taki jest koniec uczuć. Takie są percepcje, taka jest przyczyna powstawania percepcji, taki jest koniec percepcji. Takie są mentalne formacje, takie są przyczyny powstawania mentalnych formacji, taki jest koniec mentalnych formacji. Takie jest poznanie, takie są przyczyny powstawania poznania, taki jest koniec poznania.’ To jest droga dalszej kultywacji samādhi, która prowadzi do końca wszelkich nieczystości.
Oto cztery drogi dalszego pogłębiania i kultywacji samādhi. To rzekłem w niniejszym wykładzie o tytule „Droga do Pustki”, w zbiorze „Pytania Punnaki”.
Poznawszy świat wysoki i niski,
Nie są poruszeni niczym we wszechświecie.
Spokojni, pogodni, bezproblemowi, niepotrzebujący już nadziei,
Przekroczyli odradzanie i przemijanie, tak głoszę.
AN4.41 – Samādhibhāvanā Sutta – https://suttacentral.net/an4.41/en/sujato
